Het budget voor een van de duurste projecten van het Rijk wordt aanzienlijk verhoogd. Dat heeft de ministerraad vrijdag besloten. Omdat de boten nog niet zijn besteld, is het prijskaartje geheim. Zeker is dat aanschaf van vier nieuwe onderzeeërs minimaal 2,5 miljard euro gaat kosten, maar in de wandelgangen wordt ook gesproken over een bedrag van 4,5 miljard euro of hoger.

„Het gaat om een belangrijk project en om veel geld”, zegt staatssecretaris Van der Maat (Defensie). „We zijn daarom bij de offerteaanvraag niet over een nacht ijs gegaan om te bepalen wat voor onderzeeboten we willen en hoeveel we ervoor willen betalen. We willen dat de boot bewapend kan worden, dat de boten op tijd worden geleverd en dat de Nederlandse industrie betrokken wordt bij de bouw en onderhoud.”

Drie scheepswerven zijn in de race om de onderzeeboten te leveren: de Franse Naval Group, het Duitse ThyssenKrupp en Saab Kockums uit Zweden. Die laatste werkt samen met de Nederlandse scheepsbouwer Damen. Vanaf half november kunnen de drie werven een offerte indienen. Over een jaar besluit Defensie wie er wint. Eerder dit jaar maakte Van der Maat al bekend dat de nieuwe boten pas tussen 2034 en 2037 volledig inzetbaar zijn. Dat is jaren later dan de bedoeling was.

Kosten

Afgelopen juni waarschuwde Van der Maat de Tweede Kamer dat de kosten flink kunnen oplopen. „De prijzen van materieel voor de krijgsmacht gaan drie, vier, vijf keer over de kop”, zei de staatssecretaris in een debat. „Ik weet niet of u de staalprijzen volgt, maar ik word daar toch lichtelijk nerveus van op het moment dat je een onderzeeboot gaat bestellen.” Door de oorlog in Oekraïne draait de wereldwijde wapenindustrie overuren.

De stijgende kosten van de onderzeeboten worden betaald uit het defensiebudget, zo meldt Van der Maat. Door het onderhoud van andere projecten uit te stellen, levert dat volgens de staatssecretaris geen problemen op.

De winnende scheepswerf wordt verplicht om samen te werken met Nederlandse bedrijven. Ook moet het onderhoud van de onderzeeboten plaatsvinden bij de marine in Den Helder, zoals ook nu gebeurt. „Zo behouden we personeel en kunnen we investeren in nieuw personeel en infrastructuur”, zegt Van der Maat.

Nederland wil de huidige onderzeeboten graag vervangen, omdat ze tactisch gezien zeer waardevol zijn vanwege de Nederlandse havens. De onderzeeërs kunnen bovendien opereren in relatief ondiep water. Weinig andere landen binnen de NAVO en de EU hebben die capaciteit. Volgens Van der Maat zijn de boten ’vrijwel onvindbaar en krachtig in elke fase van conflict’. „We gebruiken ze voor het beschermen van schepen, het weren van tegenstanders, het verzamelen van inlichtingen en inzet van onze special forces.”